Powiedzmy sobie od razu jasno: wyrok TK z dnia 9 maja 2023 r. nie uchylił obowiązku szczepień. Nie potwierdził też ich legalności. Trybunał w ogóle nie wypowiedział się, czy szczepienia są zgodne z Konstytucją.
Trybunał orzekł jedynie, że kalendarz szczepień nie może mieć formy komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego, tylko powinien mieć formę rozporządzenia.
Jak było przed wyrokiem TK?
Otóż przed wyrokiem Trybunału liczbę dawek szczepionki oraz wiek, w którym dziecko musi te dawki przyjąć, określał komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego. Ze dwa lata temu pisałem na tym blogu, że taki sposób określenia obowiązku szczepień jest niezgodny z Konstytucją.
Konstytucja bowiem w art. 87 określa źródła prawa powszechnie obowiązującego, w tym:
- ustawy,
- rozporządzenia.
Tym samym komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego nie może być źródłem obowiązków nakładanych na obywateli (akt ten nie jest wymieniony w art. 87 Konstytucji).
Bliżej tę kwestię przedstawiłem we wpisie: Czy obowiązkowe szczepienia dzieci są legalne?
O czym jest wyrok?
W wyroku Trybunał potwierdził, że określenie wieku dziecka, w którym szczepienie staje się obowiązkowe, w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego – narusza Konstytucję.
Trybunał wskazał, że wiek dziecka musi być określony w rozporządzeniu. To rozporządzenie jest wymienione w art. 87 Konstytucji jako źródło prawa, a nie komunikat GIS.
Jednocześnie Trybunał odroczył wejście w życie wyroku o 6 miesięcy. Przez ten czas Minister Zdrowia powinien wydać nowe rozporządzenie, które zastąpi ów komunikat GIS.
Najważniejsze – co wyrok TK zmieni w kwestii szczepień?
To prawda, że orzeczenie wejdzie w życie dopiero za 6 miesięcy. Jednakże najważniejsze jest to, że Trybunał potwierdził, iż komunikat GIS jest niezgodny z Konstytucją.
Oznacza to, że na wyrok TK można się powoływać w toku bieżących postępowań egzekucyjnych i sądowych, np. przy okazji wnoszenia:
- zarzutu na tytuł wykonawczy,
- zażalenia na stanowisko wierzyciela,
- skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego,
- czy skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Potwierdził to np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi:
,,Odroczenie przez Trybunał Konstytucyjny utraty mocy obowiązywania przepisów nie wpływa na ocenę, że organ orzekał na podstawie przepisu sprzecznego z normą konstytucyjną a tym samym orzeczenie to jest wadliwe. Nie można bowiem do stanów faktycznych zaistniałych przed datą wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny stosować przepisów, których niezgodność z Konstytucją Trybunał ten przesądził”.
Wznowienie postępowania
KPA przewiduje też możliwość wznowienia postępowania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją – jeżeli decyzja została wydana na podstawie uchylonego przez TK przepisu.
Ważne jest to, żeby skargę o wznowienie wnieść w terminie miesiąca od wejścia w życie wyroku.
W przypadku wznowienia postępowania organy będą musiały raz jeszcze rozstrzygnąć sprawę – tym razem z uwzględnieniem wyroku TK.
To, czy akurat w Twojej sprawie będzie można wnieść skargę o wznowienie, będzie zależeć od niuansów, np. na jakim etapie za te sześć miesięcy będzie postępowanie egzekucyjne. Istotne może okazać się także to, czy prawodawcy uda się w ciągu tych sześciu miesięcy poprawić przepisy.
Wyroku TK nie należy zatem bagatelizować
Orzeczenie może sporo namieszać w toczących się postępowaniach egzekucyjnych.
{ 6 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Czy jeśli zostało wydanie postanowienie o nałożeniu grzywny i rgzywna została pobrana to można złożyć wniosek o wznowienie postępowania i ubiegać się o zwrot grzywny?
Zależy od sprawy. Jeżeli np. postępowanie egzekucyjne zostało zakończone i doprowadziło do wyegzekwowania wykonania obowiązku, to nie.
Zależy to też od tego, jaki będzie stan prawny w dniu wejścia w życie wyroku.
Dzięki wielkie za wyjaśnienie tematu.
Czy w świetle ww. wyroku będzie można odmówić wykonywania obowiązkowych szczepień do momentu rozporządzenia Ministra Zdrowia w którym będzie podany kalendarz szczepień?
Jakub 31 lipca, 2023 o 11:59
Dobre pytanie, też chciałbym poznać odpowiedź
Dzień dobry.
W 2020 r. Główny Inspektor Sanitarny wydał komunikat w spraw szczepień odra, różyczka, swinka- dawka przypominająca. Zmieniono wiek dziecka z 10 na 6 lat. Miało to dotyczyć dzieci urodzonych po 1 stycznia 2015. Moje urodziły się 23.12.2014 r.wiec to ich nie powinno dotyczyć. Kilka dni temu dostałam.wezwanie z Sanepidu o natychmiastowe zaszczepienie w ciągu 7 dni, inaczej sprawa może być skierowana do sądu. Wymieniino całą liste kosztów jaką poniesiemy w związku z wszczęciem sprawy. Czy rzeczywiście oni mają rację? Czy muszę dzieci zaszczepić – teraz są w 8 roku życia? Zdecydowaliśmy, że zaszczepimy je, ale w swoim czasie – zgodnie z komunikatem z 2020 r. Nie jesteśmy zwolennikami szczepień, ale też nie dysponujemy takim majątkiem by wciąż płacić mandaty za ich nie wykonanie. Opoznialismy poprzednie szczepienia ile się dało, ale jak widać Sanepid zabrał się dość mocno do pracy i zaczyna już nękać coraz więcej rodziców nieprzychylnych szczepieniom. Z góry dziękuję za odpowiedź.