Powiedzmy sobie od razu jasno: wyrok TK z dnia 9 maja 2023 r. nie uchylił obowiązku szczepień. Nie potwierdził też ich legalności. Trybunał w ogóle nie wypowiedział się, czy szczepienia są zgodne z Konstytucją.
Trybunał orzekł jedynie, że kalendarz szczepień nie może mieć formy komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego, tylko powinien mieć formę rozporządzenia.
Jak było przed wyrokiem TK?
Otóż przed wyrokiem Trybunału liczbę dawek szczepionki oraz wiek, w którym dziecko musi te dawki przyjąć, określał komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego. Ze dwa lata temu pisałem na tym blogu, że taki sposób określenia obowiązku szczepień jest niezgodny z Konstytucją.
Konstytucja bowiem w art. 87 określa źródła prawa powszechnie obowiązującego, w tym:
- ustawy,
- rozporządzenia.
Tym samym komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego nie może być źródłem obowiązków nakładanych na obywateli (akt ten nie jest wymieniony w art. 87 Konstytucji).
Bliżej tę kwestię przedstawiłem we wpisie: Czy obowiązkowe szczepienia dzieci są legalne?
O czym jest wyrok?
W wyroku Trybunał potwierdził, że określenie wieku dziecka, w którym szczepienie staje się obowiązkowe, w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego – narusza Konstytucję.
Trybunał wskazał, że wiek dziecka musi być określony w rozporządzeniu. To rozporządzenie jest wymienione w art. 87 Konstytucji jako źródło prawa, a nie komunikat GIS.
Jednocześnie Trybunał odroczył wejście w życie wyroku o 6 miesięcy. Przez ten czas Minister Zdrowia powinien wydać nowe rozporządzenie, które zastąpi ów komunikat GIS.
Najważniejsze – co wyrok TK zmieni w kwestii szczepień?
To prawda, że orzeczenie wejdzie w życie dopiero za 6 miesięcy. Jednakże najważniejsze jest to, że Trybunał potwierdził, iż komunikat GIS jest niezgodny z Konstytucją.
Oznacza to, że na wyrok TK można się powoływać w toku bieżących postępowań egzekucyjnych i sądowych, np. przy okazji wnoszenia:
- zarzutu na tytuł wykonawczy,
- zażalenia na stanowisko wierzyciela,
- skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego,
- czy skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Potwierdził to np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi:
,,Odroczenie przez Trybunał Konstytucyjny utraty mocy obowiązywania przepisów nie wpływa na ocenę, że organ orzekał na podstawie przepisu sprzecznego z normą konstytucyjną a tym samym orzeczenie to jest wadliwe. Nie można bowiem do stanów faktycznych zaistniałych przed datą wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny stosować przepisów, których niezgodność z Konstytucją Trybunał ten przesądził”.
Wznowienie postępowania
KPA przewiduje też możliwość wznowienia postępowania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją – jeżeli decyzja została wydana na podstawie uchylonego przez TK przepisu.
Ważne jest to, żeby skargę o wznowienie wnieść w terminie miesiąca od wejścia w życie wyroku.
W przypadku wznowienia postępowania organy będą musiały raz jeszcze rozstrzygnąć sprawę – tym razem z uwzględnieniem wyroku TK.
To, czy akurat w Twojej sprawie będzie można wnieść skargę o wznowienie, będzie zależeć od niuansów, np. na jakim etapie za te sześć miesięcy będzie postępowanie egzekucyjne. Istotne może okazać się także to, czy prawodawcy uda się w ciągu tych sześciu miesięcy poprawić przepisy.
Wyroku TK nie należy zatem bagatelizować
Orzeczenie może sporo namieszać w toczących się postępowaniach egzekucyjnych.
